Wznowienie postępowania spadkowego
Jedną z podstawowych zasad obowiązujących w prawie spadkowym jest ta, że postępowanie spadkowego po osobie zmarłej przeprowadza się tylko raz. W trakcie posiedzenia sądowego uczestnik składa oświadczenie, że nie toczą się i nie toczyły wcześniej postępowania spadkowe po zmarłym, jak też nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.
Zdarza się jednak nierzadko, że zainteresowani nie wiedzą o tym, że nie można przeprowadzać takich postępowań kilkukrotnie i że np. postanowienie spadkowe, które strona uzyskała w celu rozliczenia się z podatku od spadków i darowizn będzie „aktualne” w sprawie o podział nieruchomości czy przerejestrowanie samochodu, itp.
Jeśli w trakcie ponownie prowadzonego postępowania spadkowego strony nie poinformują sądu o tym, że takie postępowanie już zostało przeprowadzone, sąd ponownie wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po osobie zmarłej, które może być identyczne w treści z poprzednio wydanym, ale niekoniecznie. Do takiej sytuacji dojdzie, kiedy np. jedno z tych postępowań zostanie wszczęte przez spadkobiercę testamentowego i zakończy się wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przez niego w całości, a pozostali uczestnicy nie mając wiedzy o toczącym się wcześniej postępowaniu skierują do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie ustawy. Jeśli strony nie zauważą swojego błędu przed uprawomocnieniem się drugiego z postanowień, w obrocie prawnym będą istniały dwa postanowienia spadkowe o takiej samej lub innej treści.
Co zrobić w takiej sytuacji?
W celu uchylenia drugiego postanowienia (i tylko tego) należy złożyć skargę o wznowienie postępowania do sądu, który wydał to postanowienie . Złożenie takiego pisma procesowego jest jednak bardzo ograniczone w czasie, bowiem należy to zrobić w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. (art. 407 kpc)
Po upływie lat dziesięciu od dnia uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana. (art. 408 kpc)